Τι είναι η καισαρική τομή;
Πρόκειται για χειρουργική επέμβαση κατά την οποία γίνεται τομή στην κοιλιά, αλλά και στο τοίχωμα της μήτρας, ώστε από εκεί να βγει το έμβρυο και ο πλακούντας.
Η μέθοδος επιλέγεται και εφαρμόζεται στις περιπτώσεις όπου η διενέργεια κολπικού τοκετού εγκυμονεί κινδύνους για την μητέρα ή το έμβρυο.
Πότε επιλέγεται;
Η καισαρική τομή έχει ορισμένες ενδείξεις οι οποίες θεωρούνται απόλυτες, όπως είναι π.χ ο επιπωματικός πλακούντας.
Οι συχνότερες ενδείξεις που οδηγούν τον γιατρό στην απόφαση για τοκετό με καισαρική τομή είναι οι εξής:
- Μη εξέλιξη τοκετού. Ο τοκετός έχει μια σταδιακά επιταχυνόμενη εξέλιξη, που δεν είναι απόλυτη στο ρυθμό της για κάθε γυναίκα. Ωστόσο, αν έχουν περάσει πολλές ώρες με την διαδικασία του τοκετού να παραμένει στο ίδιο στάδιο και η διαστολή του τραχήλου να παραμένει αμετάβλητη, τότε αυτό είναι ένα ισχυρό σημάδι ότι η κολπική γέννηση είναι προβληματική.
- Ανώμαλη προβολή του εμβρύου. Με αυτόν τον όρο περιγράφεται η θέση του εμβρύου μέσα στη μήτρα. Αν η θέση αυτή είναι λοξή, ή το έμβρυο βρίσκεται εγκάρσια, ο κολπικός τοκετός είναι έως αδύνατος, εκτός αν κατά τη διάρκεια εξέλιξης του τοκετού, το έμβρυο αλλάξει θέση. Ισχυρή αντένδειξη για κολπικό τοκετό, είναι και όταν το έμβρυο «προβάλει» με τους γλουτούς, τα πόδια ή τους ώμους, αφού τότε ο κολπικός τοκετός μπορεί να είναι επικίνδυνος.
- Μειωμένη παροχή οξυγόνου στο έμβρυο. Η συγκεκριμένη ένδειξη περιγράφει μια κατάσταση στρες του εμβρύου που προειδοποιεί για ανάγκη επίσπευσης της διαδικασίας. Γίνεται αντιληπτή, μέσω του καρδιοτοκογράφου με τον οποίο είναι συνδεδεμένη η μητέρα και μας δίνει στοιχεία για την καρδιακή λειτουργία του εμβρύου καθ’ όλη τη διάρκεια του τοκετού.
- Πολύδυμη κύηση. Στις πολύδυμες κυήσεις ο κολπικός τοκετός μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές. Ωστόσο, η απόφαση για καισαρική ή όχι, ιδιαίτερα αν έχει προηγηθεί μια ομαλή εγκυμοσύνη, εκτιμάται στο τέλος της κύησης ή ακόμα και αφού ο τοκετός έχει ξεκινήσει φυσιολογικά.
- Ανωμαλίες του πλακούντα. Τις περισσότερες φορές αφορά σε επιπωματικό πλακούντα που κυριολεκτικά εμποδίζει την έξοδο του εμβρύου από τον κόλπο και αντιμετωπίζεται αναγκαστικά και απόλυτα με καισαρική τομή.
- Ανωμαλίες στον ομφάλιο λώρο. Η πρόπτωση του ομφάλιου πριν την κεφαλή του εμβρύου αποτελεί ένδειξη για επείγουσα καισαρική τομή. Σε πολλές περιπτώσεις, ένας κοντός λώρος αλλά και περιτυλίξεις αυτού γύρω από το σώμα του εμβρύου, είναι δυνατόν να εμποδίζουν την κάθοδο του εμβρύου οδηγώντας σε καισαρική τομή.
- Προβλήματα υγείας της μητέρας. Καρδιολογικά νοσήματα, αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης κύησης αλλά και προχωρημένη ηλικία της επιτόκου, επίσης θεωρούνται σοβαρές αν και όχι απόλυτες ενδείξεις για διενέργεια καισαρικής τομής.
- Ινομυώματα. Ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση τους, μπορεί να αναστείλουν την φυσιολογική εξέλιξη του κολπικού τοκετού.
- Προηγηθείσα καισαρική τομή. Τα τελευταία χρόνια, έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των γυναικών που μολονότι είχε προηγηθεί τοκετός με καισαρική τομή, γέννησαν ξανά με κολπικό τοκετό (VBAC). Ωστόσο, και αυτή είναι μια απόφαση που πρέπει να συνεκτιμηθεί με άλλα δεδομένα, αφού στατιστικά συστήνεται για λόγους ασφαλείας να ξαναγίνει καισαρική τομή.
Καισαρική και νάρκωση
Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις καισαρικής, χρησιμοποιείται πλέον επισκληρίδιος αναισθησία η οποία πλεονεκτεί σημαντικά συγκριτικά με τη γενική αναισθησία. Με την επισκληρίδιο, η επίτοκος διατηρεί τις αισθήσεις της και μπορεί να βιώσει ολοκληρωτικά τις πρώτες στιγμές του παιδιού της κρατώντας το άμεσα αγκαλιά. Η νάρκωση, δεν επηρεάζει το έμβρυο, ενώ η κινητοποίηση της χειρουργημένης μητέρας είναι πολύ γρηγορότερη. Παράλληλα, η παραμονή στο σώμα της μητέρας της αντλίας μέσω της οποίας γίνεται η παροχέτευση του φαρμάκου, επιτρέπει στη γυναίκα να λάβει μετεγχειρητικά επιπλέον δόσεις αναλγησίας ώστε να αντιμετωπιστεί ο πόνος του πρώτου 24ωρου που είναι αρκετά έντονος.
Πώς γίνεται η καισαρική;
Η καισαρική τομή πραγματοποιείται με εγκάρσια τομή στο κάτω μέρος της κοιλιάς. Έχει καλό αισθητικό αποτέλεσμα, πολύ καλύτερο από την μέθοδο των κάθετων τομών που χρησιμοποιούνταν ευρέως παλαιότερα, καθώς το σημάδι συνήθως κρύβεται κάτω από το ύψος του μπικίνι.
Μετά την τομή στην κοιλιά, διανοίγονται τα στρώματα του κοιλιακού τοιχώματος έτσι ώστε ο γιατρός να προσεγγίσει την μήτρα. Οι μυς διανοίγονται χωρίς διατομή άρα μετά δεν απαιτείται συρραφή τους. Η διάνοιξη της μήτρας επίσης γίνεται με χαμηλή εγκάρσια τομή που τεχνικά είναι ασφαλέστερη αφού αντέχει περισσότερο σε επόμενες κυήσεις.
Στο επόμενο στάδιο, το έμβρυο βγαίνει από το σώμα της μητέρας και ακολουθούνται οι διαδικασίες ανάνηψης του από τον παιδίατρο. Στο τέλος αφαιρείται ο πλακούντας μαζί με τους υμένες του και ο γιατρός συρράπτει αρχικά το τοίχωμα της μήτρας με συνθετικό απορροφήσιμο ράμμα και κατόπιν ολοκληρώνει την επέμβαση με συρραφή του δέρματος.
Η μητέρα παραμένει στην ανάνηψη για περίπου 2 ώρες και μεταφέρεται στο δωμάτιο της, όπου στην περίπτωση χρήσης επισκληριδίου αναισθησίας, μπορεί πολύ γρήγορα να σιτιστεί. Η νοσηλεία διαρκεί 3-4 ημέρες ανάλογα με τη πορεία της μητέρας και του νεογνού.
Ποιες οι συχνότερες επιπλοκές;
Η καισαρική παρά τη συχνότητα της, παραμένει μία σοβαρή επέμβαση. Οι συχνότερες πιθανές επιπλοκές είναι η αιμορραγία και η λοίμωξη του τραύματος.