Απασχολεί χιλιάδες γυναίκες. Υπολογίζεται ότι αφορά ποσοστό μεγαλύτερο του 10% των ενεργών σεξουαλικά γυναικών και περίπου 30% των γυναικών που βρίσκονται σε εμμηνόπαυση. Και βιώνεται τραυματικά, προκαλώντας εκτός των σωματικών συμπτωμάτων και έντονη ψυχολογική φθορά.
Με τον όρο δυσπαρευνία περιγράφουμε την επώδυνη σεξουαλική επαφή. Ο πόνος μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε στάδιο της ερωτικής πράξης, ακόμα και πριν αυτή αρχίσει ή μετά το τέλος της. Συχνότερα, βιώνεται κατά τη διάρκεια της κολπικής διείσδυσης και συνήθως εστιάζεται στην περιγεννητική περιοχή.
Η σεξουαλική πράξη χάνει όλη της την απόλαυση. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις γίνεται τόσο επώδυνη ώστε η επαφή είναι αδύνατον να ολοκληρωθεί.
Σε ποιους παράγοντες οφείλεται η δυσπαρευνία;
Κολπίτιδες, ορμονικές αλλαγές, ενδομητρίωση, αντίδραση σε αντισυλληπτική αγωγή, ανεπαρκής κολπική λίπανση, είναι οι πιο συνηθισμένοι λόγοι εμφάνισης της δυσπαρευνίας. Για αυτό τον τελευταίο λόγο άλλωστε εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα σε γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση.
Κλινικά η δυσπαρευνία ορίζεται ως πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής, ανάλογα με την συχνότητα του πόνου, αν δηλαδή τα συμπτώματα εμφανίζονται σε κάθε σεξουαλική επαφή ή με το αν υπάρχουν διαστήματα φυσιολογικής σεξουαλικής ζωής.
Ο πόνος μπορεί να εντοπίζεται επιφανειακά ή βαθιά μέσα στην λεκάνη. Στην πρώτη περίπτωση περιγράφεται από τις γυναίκες ως αίσθημα καψίματος, έντονης φαγούρας ή ως επώδυνες “σουβλιές” που μπορεί να εκδηλωθούν ακόμα και μόνο στο άγγιγμα. Συνήθως οφείλεται στην ελλιπή υγρασία του κόλπου είτε λόγω εμμηνόπαυσης, είτε ως αποτέλεσμα ανεπαρκούς διέγερσης.
Στην δεύτερη περίπτωση, ο πόνος εντοπίζεται εσωτερικά και εκδηλώνεται συνήθως την στιγμή της κολπικής διείσδυσης. Μπορεί να υποκρύπτει σοβαρότερες αιτίες από την απλή ξηρότητα του κόλπου, όπως την ύπαρξη συμφύσεων λόγω χειρουργικής επέμβασης, κύστης στις ωοθήκες, την ύπαρξη ινομυώματος μεγάλου μεγέθους, φλεγμονή στην πύελο ακόμα και την ύπαρξη κάποιου όγκου.
Διάγνωση
Ο γυναικολόγος με την λήψη ενός πλήρους ιστορικού όπου θα περιγράφεται η ένταση, το είδος, οι συνθήκες και η συχνότητα εμφάνισης του πόνου, σε συνδυασμό με την κλινική εξέταση μπορεί να εντοπίσει την αιτία. Πολύ συχνά πάντως απαιτούνται και απεικονιστικές-μικροβιολογικές εξετάσεις.
Η θεραπεία είναι αποτέλεσμα όλων των παραπάνω και αφορά την κάθε γυναίκα ξεχωριστά. Όταν εντοπιστεί οργανικό αίτιο, η αντιμετώπιση του εξαλείφει και την δυσπαρευνία που αποτελεί σύμπτωμα αυτού του προβλήματος. Σε περιπτώσεις ξηρότητας, προϊόντα λίπανσης μπορεί να αντιμετωπίσουν την πάθηση αποτελεσματικά.
Πιο δύσκολες όμως είναι εκείνες οι περιπτώσεις που τα αίτια της δυσπαρευνίας είναι ψυχογενή. Η γυναίκα χρειάζεται συναισθηματική και ψυχολογική υποστήριξη προκειμένου να φτάσει στην αιτία που προκαλεί την επώδυνη σεξουαλική επαφή. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει επικοινωνία και συνεργασία του ζευγαριού. Ακόμα και μικροαλλαγές στις σεξουαλικές συνήθειες του ζευγαριού όπως π.χ στάσεις που επιτρέπουν στην γυναίκα να ελέγχει εκείνη την διείσδυση, μπορεί να έχουν θεαματικά αποτελέσματα.
Η δυσπαρευνία δεν πρέπει να συγχέεται με τον κολεόσπασμο που επίσης εκδηλώνεται με επώδυνη σεξουαλική επαφή, έχει όμως άλλα χαρακτηριστικά και άλλη θεραπευτική προσέγγιση.